Vòng bạc hình mặt cười có ý nghĩa gì? Giải mã từ lịch sử, phản văn hóa đến phong thủy

Vòng bạc hình mặt cười không chỉ là một món đồ trang sức đơn thuần. Nó giống như một cuốn sách nhỏ kể về văn hóa, lịch sử và cả niềm tin của con người. Chiếc vòng này đặc biệt vì nó kết hợp hai thứ: biểu tượng mặt cười và chất liệu bạc quý giá. Tại T&T Jewelry, chúng tôi tin rằng mỗi món trang sức bạc đều mang một câu chuyện riêng. Để hiểu hết giá trị của chiếc vòng này, chúng ta hãy cùng nhau “đọc” những ý nghĩa ẩn giấu bên trong nó, từ câu chuyện quá khứ đến cách người phương Đông nhìn nhận.

Tiêu chuẩn biên tập & nguồn tin

Bài viết này sẽ “mổ xẻ” thật kỹ về lịch sử và ý nghĩa văn hóa của vòng bạc mặt cười. Mọi thông tin đều được chúng tôi kiểm tra cẩn thận từ các sách vở và tài liệu đáng tin cậy. Các con số nhỏ (ví dụ 1) là để bạn dễ dàng tra cứu nguồn gốc thông tin ở cuối bài.

     

  • Nguồn lịch sử & biểu tượng (Để phân tích) 1, 5, 7
  •  

  • Nguồn văn hóa & con người (Để đối chiếu) 10, 14, 17

Cam kết của TTJEWELRY: Chúng tôi luôn cố gắng mang đến nội dung chính xác, có chiều sâu nhưng phải thật dễ hiểu cho người đọc Việt Nam.

Bài viết do T&T Jewelry biên soạn và đăng tải tại ttjewelry.vn.

Tóm tắt nhanh (dành cho người vội)

     

  • Ý nghĩa mặt cười thay đổi liên tục. Ban đầu nó dùng để cổ vũ nhân viên (1), sau bị các nhóm nổi loạn dùng (nhạc acid house, grunge) (5), và giờ nó là biểu tượng cảm xúc (emoji) ai cũng biết.
  •  

  • Ở phương Đông, nụ cười được tin là kéo năng lượng tốt lại (giống Phật Di Lặc) (14). Còn bạc thì được tin là giúp bảo vệ, đuổi năng lượng xấu (16).
  •  

  • Theo phong thủy, đeo vòng tay trái (Tả nhập) là để hút may mắn. Đeo tay phải (Hữu xuất) là để bảo vệ hoặc đẩy đi điều xui, tùy mục đích của bạn (18).

Giải mã biểu tượng mặt cười: Từ cổ xưa đến nổi loạn

Đây là phần đầu tiên để trả lời câu hỏi “vòng bạc mặt cười có ý nghĩa gì?”. Chúng ta sẽ xem xét lịch sử đầy sóng gió của riêng cái mặt cười. Ý nghĩa của nó không hề đơn giản chút nào. Nó cho thấy các biểu tượng có thể bị người ta lấy dùng, thay đổi ý nghĩa, rồi lại bị người khác dùng theo nghĩa mới. (2) Khi bạn đeo chiếc vòng này, bạn đang đeo cả một câu chuyện văn hóa phức tạp đó.

Biểu tượng mặt cười thực ra có gốc gác xa hơn chúng ta nghĩ. Dù cái mặt cười màu vàng mà ta hay thấy là phát minh của thế kỷ 20, những hình vẽ tương tự đã có từ hàng ngàn năm trước. Ví dụ, người ta tìm thấy hình mặt cười trên một cái bình gốm 3.700 năm tuổi ở Thổ Nhĩ Kỳ. Điều này cho thấy từ xa xưa, con người đã biết dùng hình ảnh đơn giản để thể hiện niềm vui. (3) Tuy nhiên, việc nó “nổi tiếng” toàn cầu là chuyện gần đây, và ai là “cha đẻ” của nó vẫn còn gây tranh cãi.

Cuộc chiến bản quyền: Harvey Ball và Franklin Loufrani

Câu chuyện về nguồn gốc mặt cười hiện đại có hai phiên bản trái ngược nhau hoàn toàn, giống như một huyền thoại văn hóa vậy:

     

  • Câu chuyện của Harvey Ball (năm 1963): Đây là phiên bản lãng mạn và được kể nhiều nhất. Một nhà thiết kế tên Harvey Ball được cho là đã vẽ ra mặt cười màu vàng trong 10 phút, lấy 45 đô la. Mục đích là để cổ vũ tinh thần nhân viên cho một công ty bảo hiểm ở Mỹ. (4) Thiết kế của ông cố tình không hoàn hảo (mắt méo, miệng hơi lệch) để nhìn cho “người” hơn. (2) Quan trọng là cả ông Ball và công ty đều không đăng ký bản quyền. Việc này đã mở đường cho mọi người sau này tha hồ sử dụng.
  •  

  • Câu chuyện của The Smiley Company (năm 1971): Một nhà báo người Pháp tên Franklin Loufrani đã đăng ký bản quyền thương mại cho biểu tượng này ở hơn 100 nước. (4) Công ty của ông, The Smiley Company, không đồng ý với câu chuyện về Harvey Ball. Họ gọi đó là “chuyện bịa”. (7) Họ nói rằng ông Ball có thể đã vẽ một phiên bản, nhưng ông không “phát minh” ra nó. Sự nổi tiếng toàn cầu là nhờ 50 năm quảng cáo và bán bản quyền của công ty họ.

Cuộc tranh cãi này rất quan trọng. Nó tạo ra hai ý nghĩa ban đầu cho mặt cười: một là sự vui vẻ kết nối con người (của Ball), hai là một thương hiệu kiếm tiền toàn cầu (của Loufrani). Khi bạn mua một chiếc vòng mặt cười, bạn cũng đang vô tình chạm vào lịch sử tranh cãi này.

Sự đảo ngược ý nghĩa: Biểu tượng của nổi loạn

Sự thay đổi ý nghĩa lớn nhất xảy ra khi các nhóm văn hóa nhỏ (tiểu văn hóa) lấy mặt cười làm của riêng. Họ đã lật ngược thông điệp “vui vẻ” ban đầu của các công ty thành biểu tượng của sự nổi loạn và châm biếm.

     

  1. Văn hóa Acid House (cuối 1980): Mặt cười trở thành biểu tượng của “Mùa hè Tình yêu Thứ hai” ở Anh. Nó đại diện cho sự hưng phấn, sự kết nối cộng đồng trong các lễ hội âm nhạc điện tử (rave). (5) Nó xuất hiện trên áo thun, vé mời, mang ý nghĩa “vui vẻ yêu thương”. Nhưng nó cũng bị truyền thông gắn liền với việc sử dụng chất kích thích.
  2. li>Văn hóa Grunge (đầu 1990): Ban nhạc Nirvana đã dùng một logo mặt cười “chế” lại – mắt bị gạch chéo và lưỡi lè ra. Đây là một cú “lật kèo” ý nghĩa tuyệt vời, thể hiện tinh thần châm biếm, chán chường của giới trẻ thời đó. (6) Nó biến nụ cười ngây thơ thành một cái nhếch mép mệt mỏi.

     

  3. Phim Watchmen (1980): Sớm hơn nữa, bộ truyện tranh Watchmen đã dùng hình ảnh huy hiệu mặt cười dính máu của nhân vật The Comedian. (5) Đây là sự lật đổ đen tối nhất, đặt biểu tượng ngây thơ cạnh sự bạo lực và suy đồi.

Tất cả những lịch sử trái ngược này đều được gói gọn trong chiếc vòng của bạn. Nó vừa là nụ cười trong sáng, vừa là sự hưng phấn của lễ hội, vừa là sự châm biếm của tuổi trẻ nổi loạn.

Từ Emoji đến Ngôn ngữ toàn cầu

Giai đoạn cuối cùng là khi mặt cười biến thành ký hiệu trên máy tính. Nó bắt đầu với các biểu tượng cảm xúc đầu tiên :-):-( do Scott Fahlman tạo ra năm 1982 để thể hiện giọng điệu khi chat. (5) Dần dần, nó phát triển thành emoji (hình ảnh), trở thành một ngôn ngữ hình ảnh mới. Nó là công cụ cơ bản để thể hiện tình cảm khi giao tiếp toàn cầu. (8) Ở giai đoạn này, ý nghĩa của nó lại trở nên “bình thường”, chỉ đơn giản là một cách diễn đạt cảm xúc. (9)

Tóm tắt nhanh phần này

     

  • Ý nghĩa của mặt cười không cố định. Nó thay đổi từ một hình ảnh cổ vũ nhân viên, thành thương hiệu kiếm tiền, rồi thành dấu hiệu nổi loạn (châm biếm), và cuối cùng là ngôn ngữ cảm xúc (emoji) trên điện thoại.
  •  

  • Đeo vòng mặt cười có thể mang nhiều ý nghĩa: bạn đang thể hiện sự vui vẻ, hoặc bạn nhớ đến tinh thần tự do của nhạc rave, hoặc bạn thích sự châm biếm của nhạc grunge.

Ý nghĩa của vòng bạc mặt cười ở châu Á (Việt Nam)

Phần này sẽ trả lời câu hỏi ở góc nhìn của người phương Đông và cụ thể là Việt Nam. Khi biểu tượng mặt cười (một phát minh phương Tây) được đặt lên chất liệu bạc (một kim loại rất quan trọng ở châu Á), một ý nghĩa mới, thực tế hơn được tạo ra. Chúng ta không chỉ “đeo” cho đẹp, mà còn “dùng” nó vì mục đích tinh thần, cầu may mắn.

Sự giống nhau lạ kỳ: Mặt cười và các biểu tượng may mắn xưa

Dù mặt cười hiện đại không liên quan đến tôn giáo, việc đeo hình mặt người để cầu may hoặc bảo vệ là một thói quen đã có từ rất lâu ở nhiều nền văn hóa.

     

  • Trung Mỹ (Sonrientes): Người ta tìm thấy các tượng gốm hình mặt cười rỗng ruột ở Veracruz (cách đây khoảng 1.400 năm), được cho là dùng trong các nghi lễ tâm linh. (10)
  •  

  • Ấn Độ cổ đại (Yakshi): Các tấm đất nung hình nữ thần thiên nhiên mỉm cười, gắn nụ cười với sự sinh sôi, nảy nở. (11)
  •  

  • Phoenicia (Bùa hộ mệnh): Các hạt thủy tinh cổ hình đầu người được dùng như bùa hộ mệnh, tin rằng khuôn mặt có sức mạnh bảo vệ. (12)

Chiếc vòng mặt cười hiện đại, dù vô tình, cũng chạm đến lịch sử sâu sắc này. Tuy nhiên, ở phương Đông, đặc biệt là trong phong thủy, nó được giải thích một cách cụ thể và thực tế hơn nhiều. Nó không chỉ là để tưởng nhớ ai đó như cách người phương Tây đeo trang sức chân dung. (13)

[Góc nhìn văn hoá] Năng lượng của Bạc và Nụ cười trong Phong Thủy

Đây là phần quan trọng nhất giải thích tại sao người Việt Nam lại thích đeo chiếc vòng này. Nó là sự kết hợp của hai yếu tố mang năng lượng mạnh mẽ.

1. Nụ cười là nam châm hút năng lượng tốt:
Trong quan niệm về năng lượng, biểu tượng mặt cười (微笑人物) được xem là một công cụ mạnh mẽ để tạo ra “năng lượng tích cực”. (14) Người ta tin rằng nó có thể kích thích cảm xúc vui vẻ, giúp ta sáng tạo hơn và tạo ra một “trường năng lượng” hài hòa xung quanh mình. Năng lượng này giống như sự tốt lành của Phật Di Lặc (Phật Cười), biểu tượng cho hạnh phúc và vô tư. Đeo mặt cười là một cách chủ động để “hút” và “lan tỏa” niềm vui.

2. Bạc là lá chắn bảo vệ:
Từ rất lâu, bạc đã được coi là có khả năng bảo vệ. Ở châu Á, người ta tin bạc có thể xua đuổi năng lượng xấu, tà ma và điều không may (辟邪, 驱邪). (16) Niềm tin này rất phổ biến ở Việt Nam qua tục lệ đeo bạc để “kỵ gió” (thực chất là bạc phản ứng với $H_2S$ trong không khí, một loại khí độc, làm bạc bị đen). Khi bạc bị đen, bạn có thể dùng nước rửa bạc chuyên dụng để làm sáng lại. Vì vậy, chất liệu bạc của chiếc vòng không chỉ để làm đẹp, mà còn như một lá bùa hộ mệnh. Tương tự, phái nữ thường đeo dây chuyền bạc nữ để kỵ gió, còn phái nam dùng dây chuyền dày hơn để thể hiện sự mạnh mẽ.

3. Bạc thuộc hành (mệnh) gì? (Kim hay Thủy):
Một điểm thú vị là ngay cả các thầy phong thủy cũng tranh luận xem bạc thuộc hành nào. Điều này cho thấy phong thủy luôn thay đổi để hợp với vật liệu mới. Có hai trường phái chính:

     

  • Bạc là Thủy (Nước): Một số người cho rằng bạc thuộc hành Thủy. Họ dựa vào đó để khuyên người mệnh Mộc (Cây) đeo bạc, vì theo Ngũ hành “Thủy sinh Mộc” (Nước nuôi cây). (17)
  •  

  • Bạc là Kim (Kim loại): Đây là cách nghĩ phổ biến hơn, xếp bạc (giống như vàng, sắt) vào hành Kim. (17) Theo cách này, bạc sẽ hợp nhất với người mệnh Kim hoặc người cần bổ sung năng lượng Kim.

Việc tranh luận này không phải là dở, mà lại là hay. Nó cho phép người dùng chọn một cách giải thích phù hợp với niềm tin của mình. Nó cho thấy ý nghĩa của chiếc vòng không bị cố định, mà có thể thay đổi theo ý mỗi người.

Nên đeo tay trái hay tay phải?

Đây là câu hỏi quan trọng nhất về mặt “ý nghĩa thực hành”. Trong phong thủy, có nguyên tắc “Tả nhập Hữu xuất” (左进右出), nghĩa là tay trái để hút năng lượng vào, tay phải để đẩy năng lượng ra. (18) Việc chọn tay đeo vòng bạc mặt cười, hay cụ thể hơn là lắc tay bạc nữ cho phái đẹp, sẽ thay đổi hoàn toàn ý nghĩa của nó. Phái nam cũng có thể chọn vòng tay bạc theo nguyên tắc tương tự.

Đeo tay TRÁI (Tả nhập): Dùng để hút năng lượng tốt. Bạn đeo vòng ở tay trái khi bạn muốn hút may mắn, tiền tài, và kích hoạt sự vui vẻ, lạc quan (năng lượng của mặt cười). Đây là lựa chọn khi bạn đến những nơi tốt đẹp (đi tiệc, gặp khách hàng quan trọng).

Đeo tay PHẢI (Hữu xuất): Dùng để đẩy năng lượng xấu đi. Bạn đeo vòng ở tay phải khi bạn muốn bảo vệ mình khỏi điều xui xẻo, “tà khí”, hoặc “thải độc” (năng lượng bảo vệ của bạc). Đây là lựa chọn khi bạn đến những nơi có năng lượng phức tạp (bệnh viện, nghĩa trang, nơi đông người ồn ào).

Hỏi – đáp nhanh

Ý nghĩa của biểu tượng mặt cười đã thay đổi thế nào qua thời gian?

Ý nghĩa của mặt cười là một ví dụ hay về sự thay đổi văn hóa. Nó không có một ý nghĩa cố định mà đã trải qua ít nhất bốn giai đoạn, mỗi giai đoạn lại thêm một lớp nghĩa mới.

     

  1. Giai đoạn 1: Dùng trong công ty (1960s): Nguồn gốc phổ biến nhất là từ Harvey Ball (1963), người tạo ra nó để cổ vũ nhân viên. (1) Lúc này, nó có ý nghĩa là sự vui vẻ “bị ép buộc”, một lời nhắc của công ty là “phải lạc quan lên”. Cùng lúc đó, Franklin Loufrani biến nó thành thương hiệu toàn cầu để kiếm tiền. (7)
  2.  

  3. Giai đoạn 2: Bị nổi loạn (1980s-1990s): Đây là giai đoạn ý nghĩa bị lật ngược. Các nhóm văn hóa nhỏ đã “chiếm” biểu tượng này.
       

    • Văn hóa nhạc điện tử (Acid House) ở Anh dùng nó làm biểu tượng của sự hưng phấn, kết nối cộng đồng. (5)
    •  

    • Văn hóa nhạc Grunge, đặc biệt là logo của ban nhạc Nirvana, đã “vẽ bậy” lên nụ cười (mắt gạch chéo, lưỡi lè) để thể hiện sự châm biếm, chán đời và chống lại việc bị thương mại hóa. (6)
  4.  

  5. Giai đoạn 3: Ngôn ngữ trên mạng (1980s-nay): Bắt đầu từ ký hiệu :-) (5) và bùng nổ với emoji (biểu tượng cảm xúc), mặt cười trở thành một phần của ngôn ngữ toàn cầu. (8) Ở đây, ý nghĩa của nó lại trở nên “bình thường”, chỉ là một công cụ đơn giản để biểu đạt cảm xúc, làm rõ ý khi nhắn tin. (9)

Vì vậy, khi bạn đeo vòng bạc mặt cười, nó không chỉ có nghĩa là “tôi vui”. Tùy vào cách bạn hiểu, nó có thể mang ý nghĩa của sự nổi loạn, sự châm biếm, hoặc đơn giản là một biểu tượng kết nối toàn cầu.

Nên đeo vòng bạc mặt cười tay trái hay phải theo phong thủy?

Trong quan niệm về năng lượng của phương Đông, việc chọn tay đeo trang sức (nhất là vòng tay) là một quyết định có chủ đích, dựa trên nguyên tắc “Tả nhập, Hữu xuất” (左进右出). (18) “Tả” (trái) là để hút năng lượng vào, và “Hữu” (phải) là để đẩy năng lượng ra. Vòng bạc mặt cười kết hợp hai loại năng lượng: năng lượng vui vẻ của nụ cười và năng lượng bảo vệ của bạc.

Việc chọn tay đeo phụ thuộc vào mục đích của bạn tại thời điểm đó:

1. Đeo ở TAY TRÁI (Tả nhập – Hút năng lượng tốt):
Tay trái được cho là nơi năng lượng đi vào cơ thể. Bạn nên đeo vòng ở tay trái khi bạn muốn hút những điều tốt đẹp:

     

  • Hút may mắn, tiền tài: Khi đi đàm phán, ký hợp đồng, hoặc các sự kiện quan trọng về tài chính. Nguyên tắc này cũng áp dụng cho các trang sức khác. Ví dụ, nhiều chị em tin rằng đeo nhẫn bạc nữ ở ngón trỏ tay trái sẽ thu hút cơ hội, trong khi nam giới lại ưu tiên đeo nhẫn ngón cái để thể hiện uy quyền.
  •  

  • Kích hoạt năng lượng vui vẻ: Đeo tay trái để “hút” năng lượng lạc quan từ mặt cười, giúp tinh thần sảng khoái, sáng tạo hơn.
  •  

  • Tham gia sự kiện tốt lành: Đeo khi đi dự tiệc, lễ hội, đám cưới, hoặc gặp gỡ những người bạn muốn xây dựng mối quan hệ tốt.

2. Đeo ở TAY PHẢI (Hữu xuất – Đẩy năng lượng xấu):
Tay phải được cho là nơi đẩy năng lượng ra khỏi cơ thể. Bạn nên đeo vòng ở tay phải khi bạn muốn bảo vệ bản thân hoặc xua đi những điều không mong muốn:

     

  • Xua đuổi tà khí, năng lượng tiêu cực: Đây là lúc năng lượng bảo vệ của bạc (16) phát huy tác dụng. Đeo tay phải khi bạn phải đến những nơi có năng lượng phức tạp (ví dụ: bệnh viện, nghĩa trang, phiên tòa, nơi có cãi vã).
  •  

  • “Thải độc” năng lượng: Khi bạn thấy căng thẳng, mệt mỏi hoặc vừa tiếp xúc với người tiêu cực, đeo vòng tay phải được tin là giúp “đẩy” năng lượng xấu đó ra ngoài.

Tóm lại, không có quy tắc nào là “đúng” hay “sai” tuyệt đối. Đây là một lựa chọn linh hoạt: Đeo tay trái để “nhận vào” may mắn và niềm vui. Đeo tay phải để “đẩy ra” điều tiêu cực và bảo vệ bản thân.

Kết luận

Chiếc vòng bạc mặt cười không phải là một món đồ có ý nghĩa đơn giản. Giá trị của nó nằm ở chính sự phức tạp và những câu chuyện trái ngược mà nó chứa đựng. Nó giống như một thế giới thu nhỏ, kể lại hành trình của một biểu tượng: từ công cụ của công ty (4) đến biểu tượng nổi loạn (5) và cuối cùng là ngôn ngữ cảm xúc toàn cầu (8). Khi kết hợp với chất liệu bạc, nó được văn hóa phương Đông gán cho những ý nghĩa rất thực tế về năng lượng: một công cụ để hút niềm vui (14) và một lá bùa bảo vệ (16). Cuối cùng, việc đeo chiếc vòng này không chỉ là làm đẹp, mà là bạn đang tham gia vào một câu chuyện về lịch sử và văn hóa. Việc bạn chọn đeo nó ở tay trái hay tay phải (18) sẽ quyết định ý nghĩa mà bạn muốn kích hoạt. Bạn có thể khám phá thêm nhiều mẫu mã trong bộ sưu tập trang sức bạc nữ S925 để tìm biểu tượng phù hợp nhất với mình.

Lưu ý: Nội dung này nhằm cung cấp kiến thức về lịch sử biểu tượng và các góc nhìn văn hóa (bao gồm cả phong thủy) liên quan đến trang sức. Các thông tin về phong thủy và năng lượng dựa trên các niềm tin truyền thống và không thay thế cho tư vấn chuyên môn.

Tài liệu tham khảo

     

  1. Smiley – Wikipedia. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2025. https://en.wikipedia.org/wiki/Smiley. ↩︎
  2.  

  3. Who Created the Iconic Yellow Smiley Face? – Domestika. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2025. https://www.domestika.org/en/blog/8333-who-created-the-iconic-yellow-smiley-face. ↩︎
  4.  

  5. The Smiley Face’s History: Exploring a Joyful Symbol | Art & Object. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2025. https://www.artandobject.com/news/surprising-history-smiley-face?page=0. ↩︎
  6.  

  7. Who Really Invented the Smiley Face? – Smithsonian Magazine. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2025. https://www.smithsonianmag.com/arts-culture/who-really-invented-the-smiley-face-2058483/. ↩︎
  8.  

  9. How The Smiley Face Became a Counter-Cultural Symbol – Highsnobiety. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2025. https://www.highsnobiety.com/p/smiley-face-symbol-origins/. ↩︎
  10.  

  11. A Brief History Of The Smiley Face | The Journal | MR PORTER. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2025. https://www.mrporter.com/en-us/journal/lifestyle/pop-cultural-history-smiley-face-logo-emoji-1252244. ↩︎
  12.  

  13. Debunking The Harvey Ball Urban Myth: True Story of Smiley’s Creation – Smiley.com. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2025. https://smiley.com/pages/the-harvey-ball-urban-myth. ↩︎
  14.  

  15. Colon 1 Hyphen 1 Right Paren: At the Origins of Face Semiotics from Smileys to Memes – UniTo. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2025. https://iris.unito.it/retrieve/handle/2318/1850222/965738/Marino_2022_Signs_and_Society_Face_Semiotics_from_Smileys_to_Memes.pdf. ↩︎
  16.  

  17. Can Smiley Face Emojis Really Replace Smiling Faces? – Walton College. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2025. https://walton.uark.edu/insights/posts/can-smiley-face-emojis-really-replace-smiling-faces.php. ↩︎
  18.  

  19. South central Veracruz artist(s) – Smiling figure (Sonriente) – Met Museum. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2025. https://www.metmuseum.org/art/collection/search/313386. ↩︎
  20.  

  21. PLAQUE WITH YAKSHI (NATURE SPIRIT) | Ashmolean Museum. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2025. https://www.ashmolean.org/plaque-yakshi-nature-spirit. ↩︎
  22.  

  23. Phoenician funerary masks and pendant/head beads: A feature analysis – DigitalCommons@EMU. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2025. https://commons.emich.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1675&context=honors. ↩︎
  24.  

  25. Jewelry in American Folk Portraits | Americana Insights. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2025. https://americanainsights.org/essays/jewelry-in-american-folk-portraits/. ↩︎
  26.  

  27. 臻品水晶~天然超美的紫水晶開口笑***能量更強~開運風水能量 (Pha lê Zhenpin ~ Nụ cười pha lê tím siêu đẹp tự nhiên *** Năng lượng mạnh mẽ hơn ~ Năng lượng phong thủy khai vận). Shopee Đài Loan. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2025. https://shopee.tw/…. ↩︎
  28.  

  29. 手機頭像 好則旺財?? 相反則退財??! (Hình đại diện điện thoại di động tốt thì vượng tài?? Ngược lại thì hao tài??!) – Bạch Hạc Minh. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2025. https://www.hokming.com/fengshui-howtochooseauspiciousphonelogo-fengshui.htm.
  30.  

  31. 属兔的老人可以戴银手镯吗?有无禁忌或好处? (Người già tuổi Mão có đeo được vòng tay bạc không? Có cấm kỵ hay lợi ích gì không?) – Văn hóa Phỉ Thúy. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2025. http://www.chinaemail.com.cn/news/biubiu/fcwenhua/398226.html. ↩︎
  32.  

  33. (Tổng hợp từ ref 16 và các diễn giải phong thủy phổ biến về ngũ hành kim loại). ↩︎
  34.  

  35. 为什么银手镯要戴右手左手戴银手镯好吗 (Tại sao vòng bạc nên đeo tay phải, đeo tay trái có tốt không) – 我爱钻石网 (Tôi yêu kim cương). Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2025. https://www.ilovezuan.com/article-20604.html. ↩︎