Trang sức bạc quá sáng có phải hàng giả? Giải mã các loại độ bóng và phương pháp kiểm định

Vật lý của độ bóng: Tại sao bạc thật lại sáng và hàng giả bắt chước như thế nào?

Có thể hình dung bề mặt kim loại như một sân vận động cho các hạt ánh sáng. Một sân vận động hoàn hảo sẽ phản chiếu gần như toàn bộ ánh sáng trở lại. Về mặt khoa học, bạc nguyên chất chính là kim loại có độ phản xạ cao nhất trong phổ ánh sáng khả kiến, có khả năng phản xạ khoảng 95% lượng ánh sáng chiếu tới.¹ Điều này tạo ra một tiêu chuẩn cơ bản: bạc thật vốn dĩ có độ bóng rất cao.

Tuy nhiên, sự phức tạp nằm ở chỗ các nhà sản xuất hàng giả sử dụng những lớp mạ công nghiệp như crôm hay niken để tạo ra vẻ ngoài sáng bóng tương tự với chi phí thấp. Ngược lại, các thương hiệu trang sức cao cấp lại dùng rhodium (một kim loại quý họ bạch kim) để bảo vệ và tăng độ sáng cho bạc sterling. Chính nghịch lý này khiến việc đánh giá chỉ dựa vào độ sáng trở nên không đáng tin cậy, thay vào đó, kỹ năng quan trọng là phải phân biệt được “chất” của ánh sáng – sự khác biệt tinh tế về màu sắc giữa các loại vật liệu.

Phân tích so sánh: “Vân tay quang học” của bạc thật và các lớp mạ phổ biến

Giống như mỗi người có một dấu vân tay, mỗi kim loại hay lớp mạ đều có một “dấu vân tay quang học” riêng biệt. Việc nhận ra những khác biệt tinh tế về màu sắc và tông màu là kỹ năng cốt lõi để phân biệt bạc thật và hàng giả bằng mắt thường.

Lớp mạ crôm (Chromium), thường dùng cho hàng giả, tạo ra bề mặt sáng bóng nhưng có ánh xanh dương lạnh rất rõ rệt, trông hơi “cứng” và công nghiệp.⁹ Ngược lại, lớp mạ niken (Nickel) cũng là một lựa chọn kinh tế cho hàng giả, nhưng lại mang một tông màu ấm và hơi ngả vàng. Cần lưu ý, niken là một chất gây dị ứng phổ biến, nên hiện tượng kích ứng da cũng là một manh mối quan trọng.

Ở phân khúc cao cấp, lớp mạ rhodium mang lại một bề mặt trắng sáng rực rỡ như gương với tông màu lạnh, tương tự vàng trắng chất lượng cao. Nếu một món trang sức có dấu “925” và sở hữu vẻ ngoài hoàn hảo này, đó là dấu hiệu của một sản phẩm chất lượng, không phải hàng giả. Trong khi đó, bạc sterling không mạ có màu trắng sáng nhưng mang một tông ấm nhẹ, tự nhiên và mềm mại hơn cả.⁶

Giải phẫu hàng giả: Hai chiến lược làm giả bạc phổ biến

Một món đồ giả có thể trông hoàn hảo lúc ban đầu, nhưng cấu trúc của nó thường ẩn chứa những điểm yếu sẽ lộ ra theo thời gian. Các nhà sản xuất hàng giả thường đi theo hai chiến lược chính: mạ một lớp vỏ mỏng manh lên lõi kim loại rẻ tiền, hoặc tạo ra một hợp kim rắn có vẻ ngoài tương tự bạc.

Loại phổ biến nhất là hàng mạ, với lõi làm từ đồng, kẽm hoặc thép. Điểm yếu chí mạng của loại này là lớp mạ rất mỏng sẽ bị mài mòn ở những vị trí chịu nhiều ma sát như cạnh hoặc khóa cài, làm lộ ra lớp kim loại nền có màu khác biệt bên dưới (ví dụ: màu hồng của đồng).¹¹

Một hình thức tinh vi hơn là sử dụng các hợp kim rắn gây hiểu lầm. Điển hình là hợp kim có tên thương mại “Bạc Niken” (Nickel Silver) hay “Bạc Đức” (German Silver), vốn là hợp kim của đồng, niken, kẽm và hoàn toàn không chứa bạc.⁴ Mặc dù không bị bong tróc như hàng mạ, hợp kim này thường có màu xám hơn bạc thật và thiếu đi sự rực rỡ tự nhiên.

Hướng dẫn giám định thực tế: Các phương pháp kiểm tra bạc tại nhà

Khi mắt thường không đủ để kết luận, việc áp dụng các bài kiểm tra vật lý đơn giản có thể cung cấp bằng chứng xác thực. Hãy tưởng tượng bạc như một vận động viên ưu tú sở hữu những phẩm chất vật lý đặc biệt mà các kim loại giả không thể bắt chước hoàn hảo.

Đầu tiên và quan trọng nhất là kiểm tra dấu hiệu (hallmark). Trang sức bạc thật hợp pháp hầu như luôn có đóng dấu “925” hoặc “Sterling” để chỉ độ tinh khiết.¹² Tiếp theo, thử nam châm là một phép loại trừ nhanh chóng. Bạc không có từ tính, do đó nếu nam châm dính chặt vào món đồ, nó chắc chắn có lõi sắt và là hàng giả. Tuy nhiên, nếu không hút, nó vẫn có thể là giả vì các kim loại lõi như đồng, kẽm cũng không có từ tính.

Một trong những thử nghiệm đáng tin cậy nhất là thử độ dẫn nhiệt bằng đá lạnh. Bạc có độ dẫn nhiệt cao nhất trong các kim loại phổ biến. Khi bạn đặt một viên đá lạnh lên bạc thật, nó sẽ tan chảy gần như ngay lập tức, như thể được đặt trên một vật nóng.⁵ Đây là do bạc truyền nhiệt từ môi trường xung quanh vào viên đá một cách cực kỳ hiệu quả. Bạn có thể tự kiểm chứng bằng cách đặt một viên đá khác lên một chiếc thìa inox cùng lúc, sự khác biệt về tốc độ tan chảy sẽ rất rõ rệt.

Hỏi – đáp nhanh

Kết luận

Độ bóng của trang sức không phải là một chỉ số đơn giản để xác định tính xác thực. Thay vào đó, nó là một yếu tố cần được phân tích một cách tinh tế. Một độ bóng cứng, có tông màu lạnh bất thường (ánh xanh hoặc vàng) thường là dấu hiệu của hàng giả, trong khi độ bóng rực rỡ như gương trên sản phẩm có đóng dấu “925” lại có thể là dấu hiệu của bạc thật cao cấp được mạ rhodium. Bằng cách kết hợp việc quan sát kỹ lưỡng “nhiệt độ màu” của ánh kim với các phương pháp thử vật lý đơn giản, người tiêu dùng có thể tự tin hơn trong việc giám định và lựa chọn những món trang sức bạc chất lượng.