Thứ Năm Bạc 1980: Giải mã canh bạc tỷ đô của anh em nhà Hunt và bài học còn nguyên giá trị

Bởi
Ngày 27 tháng 3 năm 1980, thị trường tài chính thế giới chao đảo khi giá bạc bất ngờ sụt giảm mạnh, tạo nên “Thứ Năm Bạc” (1). Sự kiện này không phải ngẫu nhiên, mà là đỉnh điểm của một phi vụ thao túng táo bạo do hai anh em tỷ phú nhà Hunt chủ mưu.

Tiêu chuẩn biên tập và nguồn tham khảo

Bài viết tổng hợp thông tin từ tài liệu học thuật, lịch sử kinh tế và báo chí tài chính uy tín. Mọi dữ kiện đều có số mũ N, giúp bạn tra cứu nguồn gốc ở cuối bài.

  • Nguồn chính (học thuật và chính phủ): Cung cấp thông tin kinh tế cùng dữ liệu pháp lý từ các tổ chức lớn như Khan Academy, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ và nhiều trường đại học khác (1, 3).
  • Nguồn bổ trợ (báo chí quốc tế): Cung cấp diễn biến sự kiện chi tiết từ các hãng thông tấn uy tín như Britannica, Investopedia và Time Magazine (16, 14).

Nguyên tắc biên soạn của TTJEWELRY: Nội dung cần chính xác, dễ hiểu với độc giả Việt Nam.

Bài viết do T&T Jewelry biên soạn, xuất bản tại ttjewelry.vn.

Điểm chính cần nhớ

  • Nguyên nhân sâu xa: Phi vụ của nhà Hunt bắt nguồn từ nỗi lo lạm phát cao (lên tới 14% (1)) cùng việc mất niềm tin vào đồng đô la sau khi Mỹ bỏ bản vị vàng.
  • Cơ chế sụp đổ: Thị trường bạc không tự sụp đổ; các nhà quản lý đã cố tình “phá hủy” nó bằng cách thay đổi luật chơi (“Quy tắc Bạc số 7”) và siết chặt tín dụng (28).
  • Bài học chính: Vụ việc cảnh báo về rủi ro của đòn bẩy tài chính quá mức, nguy hiểm khi đối đầu với cơ quan quản lý, và ảnh hưởng của tâm lý đám đông khi tạo bong bóng.

Nguyên nhân nhà Hunt đặt cược vào bạc: Cuộc khủng hoảng niềm tin

Nền kinh tế những năm 1970 tựa con thuyền mất lái giữa biển bão đình lạm (stagflation) – tình trạng lạm phát cao song song với kinh tế trì trệ (1). Trong bối cảnh đó, tích trữ tài sản hữu hình như bạc không chỉ là lòng tham, mà còn là một phản ứng tự vệ mang ý thức hệ.

Khủng hoảng niềm tin bắt nguồn từ quyết định của Tổng thống Nixon năm 1971, khi ông chấm dứt việc chuyển đổi đô la Mỹ sang vàng, loại bỏ hệ thống Bretton Woods (1). Anh em nhà Hunt, với tư tưởng bảo thủ, xem đây là việc chính phủ có thể in tiền không giới hạn, làm đô la mất giá. Nỗi lo này có cơ sở; cú sốc dầu mỏ các năm 1973 và 1979 đẩy lạm phát tại Mỹ lên hai con số, thậm chí 14% (1). Tìm đến bạc, kim loại quý lịch sử và bị định giá thấp so với vàng, là cách hợp lý để bảo vệ tài sản. Tâm lý này dễ hiểu với nhiều người Việt Nam từng trải qua giai đoạn kinh tế bất ổn.

Thêm vào đó, cần xem xét yếu tố ý thức hệ cực đoan của nhà Hunt. Nelson Bunker Hunt, thành viên tích cực của các tổ chức bảo thủ, coi việc tích trữ bạc không chỉ là đầu tư mà còn là thách thức hệ thống tiền tệ pháp định đang trên bờ vực sụp đổ (28). Đây không phải phi vụ bất ngờ; họ đã bắt đầu mua bạc từ năm 1973, cho thấy chiến lược dài hạn dựa trên niềm tin mạnh mẽ, dù có phần cực đoan, vào sự đổ vỡ của trật tự kinh tế hiện tại.

Tóm lược phần này

  • Đình lạm: Kinh tế thập niên 1970 trải qua giai đoạn trì trệ, thất nghiệp tăng cao, và lạm phát phi mã.
  • Khủng hoảng niềm tin: Niềm tin vào đô la Mỹ giảm sút nghiêm trọng do các cú sốc dầu mỏ và việc từ bỏ bản vị vàng.
  • Bạc làm tài sản trú ẩn: Nhà Hunt tích trữ bạc như hành động tự vệ kinh tế và ý thức hệ để chống lại tiền tệ mất giá.

Thao túng thị trường bạc: Nhà Hunt đã kiểm soát giá cả ra sao?

Kiểm soát một thị trường tựa như xây đập: cần điều khiển toàn bộ dòng chảy, vì chỉ một kẽ hở nhỏ có thể dẫn đến thảm họa. Chiến lược tinh vi của nhà Hunt là kiểm soát cả bạc vật chất và các công cụ phái sinh (24). Họ từng nắm giữ hơn 200 triệu ounce bạc, tức một phần ba đến hai phần ba nguồn cung bạc tư nhân toàn cầu (16).

Đòn bẩy là công cụ chính của nhà Hunt. Họ dùng thị trường hợp đồng tương lai (futures market) để kiểm soát lượng bạc khổng lồ chỉ với một phần nhỏ tiền ký quỹ; từng có lúc 1 tỷ đô la của họ kiểm soát số bạc trị giá 4,5 tỷ đô la (15). Khái niệm đòn bẩy này giống như đặt cọc trong giao dịch bất động sản tại Việt Nam, nhưng ở quy mô lớn hơn nhiều. Điểm đột phá nhất trong kế hoạch là việc họ yêu cầu nhận giao hàng vật chất khi hợp đồng đáo hạn. Hành động này phá vỡ quy tắc ngầm của thị trường, vốn cho rằng đa số hợp đồng sẽ thanh toán bằng tiền. Việc rút bạc thật khỏi kho dự trữ, thậm chí thuê máy bay Boeing 707 chở đến Thụy Sĩ, đã tạo ra một cuộc “ép bán khống” (short squeeze) lịch sử (16). Những người đặt cược giá bạc giảm (bán khống) buộc phải mua lại hợp đồng với giá cao hơn để tránh phải giao bạc thật không có, đẩy giá bạc tăng vọt. Họ không chỉ đi theo xu hướng, họ tạo ra xu hướng đó.

Việc tạo khan hiếm giả có thể thấy ở một số thị trường Việt Nam qua hiện tượng “găm hàng” hoặc “ôm hàng” để đẩy giá. Tuy nhiên, nhà Hunt đã nâng hành vi này lên tầm cao mới, sử dụng công cụ tài chính phức tạp để biến thị trường hàng hóa toàn cầu thành sân chơi riêng của họ.

Quyết định đầu tư phù hợp

Tích trữ bạc vật chất: Ưu điểm: an toàn, tài sản hữu hình, không bị ảnh hưởng bởi biến động sàn giao dịch. Nhược điểm: cần vốn lớn, chi phí lưu trữ cao, thanh khoản thấp. Nên dùng cho đầu tư dài hạn, phòng vệ lạm phát.

Dùng hợp đồng tương lai: Ưu điểm: đòn bẩy cao, kiểm soát tài sản lớn với vốn nhỏ, lợi nhuận tiềm năng lớn. Nhược điểm: rủi ro cực lớn, nguy cơ mất vốn hoàn toàn khi có lệnh gọi ký quỹ. Nên dùng cho đầu cơ ngắn hạn, chấp nhận rủi ro cao.

Canh bạc bạc thất bại: Các quy tắc đã thay đổi thế nào?

Nhiều người lầm tưởng thị trường bạc sụp đổ tự nhiên do vỡ bong bóng. Thực tế phức tạp hơn: đây là sự “phá hủy có chủ đích” do chính những người tạo ra luật chơi dàn dựng (28). Có thể hình dung thị trường tài chính như trận đấu quyền anh có trọng tài. Khi một võ sĩ quá lấn lướt, trọng tài sẽ can thiệp. Ngày 7 tháng 1 năm 1980, sàn giao dịch COMEX ban hành “Quy tắc Bạc số 7” (Silver Rule 7), một quy định khẩn cấp nhắm thẳng vào nhà Hunt (28).

Quy tắc này tước vũ khí chính của nhà Hunt bằng cách giới hạn nghiêm ngặt việc dùng tiền vay để mua hợp đồng mới và đặt ra giới hạn số lượng hợp đồng nắm giữ. Cùng lúc đó, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) dưới thời chủ tịch Paul Volcker yêu cầu các ngân hàng ngừng cho vay đầu cơ (24). Hành động này giống như “phát súng” cắt đứt nguồn tín dụng của nhà Hunt. Bài học “đừng bao giờ chống lại Fed” vẫn là nguyên tắc cốt lõi trên thị trường tài chính hiện nay. Tại Việt Nam, các động thái của Ngân hàng Nhà nước khi điều hành thị trường vàng hay tỷ giá cũng có tác động mạnh, việc đi ngược lại chính sách luôn tiềm ẩn rủi ro lớn.

Mắc kẹt trong vòng xoáy tử thần — giá bạc giảm do luật chơi thay đổi và nguồn vay bị cắt — nhà Hunt đối mặt với các “lệnh gọi ký quỹ” (margin call) khổng lồ hàng ngày. Lệnh gọi ký quỹ tương tự việc ngân hàng yêu cầu bạn nộp thêm tiền hoặc tài sản thế chấp cho khoản vay mua nhà khi giá trị tài sản giảm. Cuối cùng, ngày 27 tháng 3 năm 1980, họ không thể đáp ứng lệnh gọi ký quỹ hơn 100 triệu đô la Mỹ, gây ra hoảng loạn và sụp đổ toàn diện thị trường (1).

Lời khuyên hành động

  • Hãy luôn tìm hiểu kỹ các rủi ro pháp lý và quy định của mọi kênh đầu tư.
  • Nên đa dạng hóa danh mục để tránh tập trung toàn bộ tài sản vào một loại hình duy nhất.
  • Cần hết sức thận trọng khi dùng đòn bẩy tài chính; chỉ sử dụng khi bạn hiểu rõ cơ chế và chấp nhận rủi ro mất vốn.
  • Duy trì một lượng tiền mặt hợp lý để đối phó với các biến động thị trường bất ngờ.

Câu hỏi thường gặp

Nhà Hunt có bị kết án tù không?

Không, họ chưa từng bị kết tội hình sự. Tuy nhiên, năm 1988, tòa án liên bang kết luận họ chịu trách nhiệm dân sự về âm mưu lũng đoạn thị trường và buộc bồi thường 134 triệu đô la Mỹ. Sau đó, họ thỏa thuận với cơ quan quản lý, nộp phạt và bị cấm vĩnh viễn giao dịch trên thị trường hàng hóa Mỹ (28).

Một vụ lũng đoạn thị trường tương tự có tái diễn không?

Vụ lũng đoạn thị trường theo kịch bản nhà Hunt khó có thể tái diễn trong bối cảnh hiện tại, bởi các quy định giới hạn vị thế và yêu cầu minh bạch đã siết chặt hơn nhiều (17). Tuy nhiên, những động lực tâm lý cơ bản như lo sợ lạm phát, tâm lý đám đông và cơn sốt đầu cơ vẫn luôn hiện hữu. Sự phát triển của công cụ tài chính mới cùng sức mạnh mạng xã hội có thể tạo ra các hình thức bong bóng và biến động cực đoan mới.

Chính phủ Mỹ có trực tiếp giải cứu nhà Hunt không?

Chính phủ liên bang không trực tiếp giải cứu. Thay vào đó, một tập đoàn ngân hàng tư nhân hàng đầu, dưới sự giám sát ngầm của Fed, đã cấp khoản vay khẩn cấp 1,1 tỷ đô la Mỹ (15). Khoản vay này không nhằm cứu tài sản nhà Hunt, mà để ngăn hệ thống tài chính sụp đổ bằng cách giúp họ trả nợ cho các công ty môi giới đang bên bờ vực phá sản.

Lời kết

Câu chuyện “Thứ Năm Bạc” không chỉ là một sự kiện kịch tính lịch sử tài chính. Nó còn là điển hình về nguy hiểm của lòng tham, sự kiêu ngạo khi thách thức hệ thống, và sức phá hủy của đòn bẩy tài chính khi sử dụng quá mức (17). Điều này nhắc nhở rằng trong đầu tư, ranh giới giữa một phi vụ thiên tài và thảm họa tỷ đô đôi khi rất mong manh.

    Lưu ý: Bài viết này cung cấp kiến thức về lịch sử tài chính cùng các bài học đầu tư tham khảo, không phải lời khuyên tư vấn đầu tư cá nhân.

Nguồn tham khảo

  1. Stagflation and the oil crisis. Khan Academy. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  2. Oil Embargo, 1973–1974. Office of the Historian, U.S. Department of State. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  3. Oil Shock of 1973-74. Federal Reserve History. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  4. The Hunt Family Silver Venture. Portland State University. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  5. Highlights. GovInfo. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  6. Margins on Futures Contracts: Their Economic Roles and Regulation. Scott Irwin, University of Illinois. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  7. SILVER CRISIS. SEC Historical Society. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  8. Identify the main forms of manipulation that occur in futures markets. University of Essex. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  9. Revisiting the Silver Crisis. Ricerca UniBa (University of Bari). Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  10. The oil man who caused a silver craze – and bust. Marketplace. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  11. Silver Thursday: What it Means, How it Works. Investopedia. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  12. The next big financial crisis may be brewing. The Guardian. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  13. A tale of two silver markets—and two disasters. ABA Journal. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  14. Business: Bunker’s Busted Silver Bubble. Time Magazine. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  15. Silver Thursday | Causes, Impact, & Aftermath. Britannica. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  16. Silver Thursday: How Two Wealthy Traders Cornered the Market. Investopedia. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  17. Oil baron Nelson Bunker Hunt dies. The Guardian. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  18. Understanding Economic Bubbles: How They Form and Burst, With Examples. Investopedia. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  19. Silver Thursday History, the Hunt Brothers & Facts. Study.com. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  20. Ngày thứ Năm của Bạc (Silver Thursday) là gì?. VietnamBiz. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  21. Nelson Bunker Hunt. Wikipedia. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  22. 1970s energy crisis. Wikipedia. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  23. Silver Thursday. Wikipedia. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  24. Economic bubble. Wikipedia. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  25. Silver as an investment. Wikipedia. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  26. The Wild, Wild Debt: The Hunt Brothers Silver Scam. cmi-gold-silver.com. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  27. The Hunt Brothers and the Silver Market Squeeze. buysilvercoins.eu. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  28. Silver Thursday – An Explanation. BullionByPost. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  29. Hunt Brothers: The Story of Three Brothers That Bankrupted Their Family and Broke the Global Silver Market. BlockApps. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  30. The Silver Squeeze: Lessons from the Hunt Brothers and Market Cycles. cycles.org. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  31. Hunt Brothers & the Silver Crash: How Billionaires Broke the Market. Kotak Securities. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  32. The Hunt Brothers & Silver Thursday: Lessons for Today’s Market. Bullion Exchanges. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  33. Silver Thursday: How 2 Wealthy Brothers Took Over The Silver Market. Royal Bull. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  34. Silver Thursday: A Defining Moment in Silver Market History. CFI Trading. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  35. The Day the Hunt Brothers Capped the Price of Gold (Part 2). goldsilver.com. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  36. The Hunt Brothers: How Two Billionaires Broke the Silver Market. Scottsdale Mint. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  37. Historic Spikes in Silver Prices Explained. Royal Bull. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  38. Hunt Brothers Silver Story & the Bullion Market of the 1970s. Monex. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  39. Impact of ‘Margin Requirement’ Changes on Silver and Gold Prices. Sunshine Profits. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  40. Silver Thursday – Explained. Gold Price Forecast. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  41. Praise for Squeezing Silver. markcymrot.com. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  42. The Collapse Of The Silver Market. FasterCapital. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  43. Sự trở lại ngoạn mục của “tỷ phú phá sản” William Herbert Hunt. CEO Club Vietnam. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  44. Craziest Ever Money Making Schemes. nofreelunch.co.uk. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  45. The Big Rich. dokumen.pub. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  46. Financial Bubbles: A Comprehensive Analysis and Real-Life Examples. Wafeq. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  47. シルバーショック. Wikipedia. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  48. Batteries in A Portable World A Handbook On Rechargeable Batteries For NonEngineers Fourth. Scribd. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  49. Page 28 | Ideas Search Results for “عसीفقغpage-6”. TradingView. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  50. Secrets of the Temple: How the Federal Reserve Runs the Country. DOKUMEN.PUB. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  51. Silver Thursday Anniversary. YouTube. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  52. “Tulipomania” and a Nation of Greater Fools. Meyer Sign. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
  53. SILVER THURSDAY – 45 Years Since the Largest Market Manipulation in the Metals Industry. Strifor. Truy cập ngày 26/09/2025. [Liên kết] ↩︎
Post Views: 2

Trang web này là kênh thông tin chính thức của thương hiệu T&T Jewelry.
Chúng tôi chia sẻ kiến thức hữu ích về bạc và trang sức bạc, giúp bạn dễ dàng tiếp cận thông tin chính xác và đáng tin cậy.
Nội dung được biên soạn bởi đội ngũ T&T Jewelry dựa trên kinh nghiệm chuyên môn, và chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ giải đáp mọi thắc mắc, dù bạn không mua sản phẩm của chúng tôi.

Thời gian làm việc

  • Thứ 2 - Thứ 7: 9:00 đến 18:00
  • Chủ nhật & ngày lễ: Nghỉ
  • Xưởng sản xuất: Làng nghề vàng bạc Châu Khê, thôn Lương Ngọc, Thúc Kháng, Bình Giang.

© 2025 T&T Jewelry – Website chính thức: TTJewelry.vn
Thương hiệu đã được bảo hộ tại Việt Nam.
Nghiêm cấm sao chép hoặc trích dẫn nội dung vì mục đích thương mại khi chưa có sự cho phép bằng văn bản của T&T Jewelry.

Về chúng tôi

Điều khoản sử dụng

Chính sách bảo mật

Thông tin liên hệ