Lớp Mạ Bạc Bị Tróc Để Lộ Lõi Vàng, Hồng, Xám? Phân Tích Kim Loại Nền Để Nhận Diện Bạc Giả

Sắc Vàng/Ánh Kim: Dấu Hiệu Không Thể Nhầm Lẫn Của Đồng Thau (Brass)

Hãy hình dung một buổi sáng, bạn nhận thấy chiếc nhẫn bạc yêu thích bỗng có một vệt ố vàng ở mặt dưới. Lớp mạ bạc có thể ví như một lớp vỏ bọc tinh xảo, và khi lớp vỏ này mòn đi, bản chất thật của kim loại bên trong sẽ được tiết lộ. Một sự thật trong ngành kim hoàn là nếu lớp bạc bong ra để lộ một kim loại nền có màu vàng sáng hoặc vàng ấm, đó gần như chắc chắn là dấu hiệu của lõi đồng thau.⁵

Nguyên nhân sâu xa của hiện tượng này bắt nguồn từ các yếu tố kinh tế và kỹ thuật chế tác. Đồng thau (brass), một hợp kim của đồng và kẽm, có giá thành rẻ hơn bạc sterling rất nhiều nhưng lại sở hữu màu vàng ấm tự nhiên và rất dễ tạo hình.⁸ Điều này biến nó thành vật liệu nền lý tưởng cho ngành sản xuất trang sức thời trang giá cả phải chăng. Trong thực tế, điều này có nghĩa là sự xuất hiện của màu vàng dưới lớp bạc là bằng chứng không thể chối cãi rằng món đồ của bạn không phải bạc khối, mà là trang sức mạ. Việc hiểu rõ điều này sẽ giúp bạn đánh giá đúng giá trị và độ bền thực sự của sản phẩm, tránh nhầm lẫn với các sản phẩm bạc thật.

Tuy nhiên, một điểm cần lưu ý là đồng thau không có từ tính. Do đó, phép thử bằng nam châm sẽ không hiệu quả trong trường hợp này. Đây là lúc việc quan sát màu sắc trở thành công cụ giám định quan trọng nhất.

Sắc Hồng/Đỏ: Sự Hiện Diện Chắc Chắn Của Lõi Đồng (Copper)

Một sự thật trong ngành vật liệu trang sức là đồng nguyên chất là một trong những kim loại nền chính được sử dụng cho việc xi mạ bạc.³ Nếu lớp mạ bạc trên món đồ của bạn mòn đi và để lộ ra một kim loại có màu hồng, đỏ, hoặc nâu đỏ rõ rệt, đây là chỉ dấu của một lõi làm từ đồng (copper) hoặc một hợp kim có hàm lượng đồng rất cao.

Có thể hình dung màu sắc này giống như màu của dây điện hoặc đồng xu cũ. Màu đỏ hồng đặc trưng này là bản chất của đồng kim loại. Trong ngành kim hoàn, đồng không chỉ được dùng làm lõi cho trang sức mạ mà còn là thành phần hợp kim tạo nên màu sắc cho vàng hồng (rose gold).⁹ Do đó, khi màu này xuất hiện trực tiếp dưới lớp bạc, nó cho thấy nhà sản xuất đã sử dụng một kim loại nền rẻ tiền để giảm giá thành. Trong thực tế, điều này có nghĩa là bạn đang sở hữu một sản phẩm mạ, không phải bạc sterling. Bạc sterling 925, dù chứa 7.5% đồng, nhưng toàn bộ khối hợp kim vẫn có màu trắng bạc đồng nhất, không bao giờ lộ ra màu đỏ khi bị mài mòn.²

Sắc Xám & Phép Thử Quyết Định Bằng Nam Châm

Sự băn khoăn của bạn là hoàn toàn có cơ sở khi lớp bạc mòn đi và để lộ ra một kim loại nền cũng có màu xám hoặc trắng bạc, trông khá giống với chính nó. Đây là trường hợp phức tạp nhất, nhưng cũng là lúc một công cụ đơn giản lại có thể đưa ra câu trả lời quyết định. Một nguyên lý vật lý cơ bản là bạc thật (cũng như vàng, đồng, đồng thau) là kim loại nghịch từ (diamagnetic), nghĩa là nó không bị nam châm hút.⁷

Trong khi đó, nhiều kim loại nền màu xám rẻ tiền như sắt hoặc thép lại có từ tính rất mạnh.¹⁰ Vì vậy, khi đối mặt với một lõi kim loại màu xám, phép thử bằng nam châm trở thành phương pháp không phá hủy hiệu quả nhất. Một ví dụ điển hình trong bối cảnh Việt Nam là các loại trang sức giả, rẻ tiền thường có lõi sắt để tạo cảm giác nặng tay, sau đó được mạ một lớp kim loại trắng mỏng bên ngoài. Khi lớp mạ này tróc ra, lõi sắt sẽ lộ diện và dễ dàng bị phát hiện bằng nam châm. Tuy nhiên, nếu lõi màu xám không bị nam châm hút, nó vẫn có thể là hợp kim niken hoặc kẽm, vốn cũng không phải là bạc.⁴

Từ Điển Thuật Ngữ Gây Hiểu Lầm Cần Cảnh Giác

Một trong những lầm tưởng phổ biến nhất xuất phát từ các thuật ngữ thương mại được đặt ra một cách khéo léo để mô tả vẻ ngoài thay vì bản chất vật liệu. Có thể hình dung những cái tên này giống như một “chiếc áo choàng” ngôn từ, khoác lên cho các hợp kim rẻ tiền một danh xưng cao cấp. Một sự thật gây ngạc nhiên là thuật ngữ “Bạc Niken” (Nickel Silver) hay “Bạc Đức” (German Silver) dùng để chỉ một hợp kim màu trắng bạc gồm đồng, kẽm và niken, và hoàn toàn không chứa một chút bạc nào.¹¹

Tên gọi này chỉ đơn thuần mô tả vẻ ngoài “sáng bóng và tương tự bạc” của hợp kim. Điều này có ý nghĩa thực tiễn rất lớn: khi mua một sản phẩm được quảng cáo là “Bạc Niken”, bạn thực chất đang mua một hợp kim có thể gây dị ứng da ở một số người do thành phần niken, và giá trị của nó thấp hơn bạc thật rất nhiều. Tương tự, “Bạc Tây Tạng” (Tibetan Silver) cũng là một thuật ngữ mơ hồ khác, thường dùng để chỉ các hợp kim màu bạc gốc thiếc hoặc kẽm, và cũng thường không chứa bạc. Việc nhận biết những thuật ngữ này giúp người tiêu dùng đưa ra quyết định mua sắm thông thái hơn.

Hỏi – đáp nhanh

Kết luận

Màu sắc không nói dối. Bằng cách quan sát kỹ màu của kim loại nền khi lớp mạ bạc bị bong tróc, kết hợp với phép thử nam châm đơn giản, bạn đã có trong tay những công cụ giám định vật liệu mạnh mẽ để tự bảo vệ mình. Một lõi màu vàng là đồng thau, màu hồng đỏ là đồng, và một lõi màu xám bị nam châm hút là sắt/thép—tất cả đều là bằng chứng cho thấy đó không phải là bạc khối. Hãy luôn là một người tiêu dùng thông thái, tin vào bằng chứng vật lý và đánh giá sản phẩm dựa trên bản chất thật sự của nó.